Bel Ağrıları
Toplumda her 100 kişiden 85' i hayatının bir döneminde bel ağrısından yakınır ve dünyada en çok işgücü kaybına neden olan hastalıklardan biridir.
Risk Faktörleri;
- Ağır bedensel aktivite ve uzun süreli ayakta durmak,
- Hareketsiz iş yaşamı olanlar,
- Omurganın yüksek vibrasyona maruz kaldığı işlerde çalışanlar,
- Araba, kamyon ve benzeri araç kullananlar,
- Sigara içenler (sigara disklerin beslenmesini bozar)
- Önceden bel ağrısı geçirmiş olmak
- Yüksek riskli sporlarla uğraşanlar (halter, kürek, futbol gibi)
- Duruş bozukluğu olanlar,
- Fazla kilolu olanlar,
- Hamileliğin son ayları,
- Psikolojik faktörler ( ruhasal ve duygusal stres, işinden memnun olmama)
- Bel ve karın kaslarının zayıflığı.
Bel ağrısı nedenleri;
- Duruş bozukluğu ve ağır bedensel aktivite:
Uzun süre aynı pozisyonda oturmak veya ayakta durmak, ağır kaldırmak, bel mekaniğine uygun olmayan yanlış hareketler yapmak.
- Kas tutulması, incinmesi:
Genellikle ağır kaldırmak veya ters harekete bağlı olarak beli destekleyen kas veya bağların aşırı gerilmesi veya kopmasıyla oluşur.Vücudun buna cevabı da ağrılı kas spazmıdır. Rüzgar ve soğuk kas spazmını artırır.
İki bel omuru arasında yastık görevi yapan ve şok absorbe edici etkisi olan jölemsi kıkırdak dokunun yanidiskin kayması veya taşmasıdır. Kayan disk omurganın arkasından geçen omürilikten çıkan sinir köklerine baskı yaparak bacağa ve ayağa yayılan ağrı ve uyuşmaya neden olur. Disk baskısı devam ederse bacak kaslarında kuvvet kaybı, his kusuru, reflekslerde azalma, idrar tutamama gibi şikayetler oluşur.
- Spinal stenoz (omurilik kanalı daralması)
Omurilik ve sinir köklerinin geçtiği kanalın daha çok kireçlenmeye bağlı veya doğuştan daralması ve sinir köklerini sıkıştırması ile oluışur. Özellikle ileri yaşlarda belli bir mesafe yüründüğünde bacaklarda ağrı, uyuşma ile kendini gösterir.
- Spondilolistesiz (omurlarda kayma) ve şekil bozuklukları:
Bel omurlarının birbirleri üzerinde kayması belin mekaniğini bozduğu için bel ağrısı yapar. Yürümekle ağrı artar. Ayrıca belde kifoz denen kamburluk, skolyoz denen eğrilikler, belde doğuştan olan açıklıklar (spina bifida), fazla veya eksik bel omuru bulunması (lumbalizasyon ve sakralizasyon), bel kaslarının düzleşmesi de bel ağrısı yapar.
Yaşın ilerlemesi ve travmalara bağlı olarak kemik yapıda, bağlarda, disklerde yıpranmalar başlar, vücut yıpranmış yerleri onarmaya yönelik tepki olarak yeni kemikçikler ve dokular geliştirir, bu yapılar da disk mesafelerini daraltarak sinir köklerine basıyla bel ağrılarına neden olur.
- Osteoporoz (kemik erimesi)
Yaşın ilerlemesi, erken menopoz, aşırı alkol, sigara, kortikosteroidler, hareketsiz yaşam, Ca ve D vitamininin beslenmeyle eksik alımı kemiğin kortikal yapısında azalmaya neden olur ve kemik kırılganlaşır.
Ankilozan spondilit bazı reaktif artritler de bel ağrısı ve tutukluğu yapar.
Tedavi Yöntemi
Hastaya klinik bulgularına, ağrının şiddetine ve grafi veya MR bulgularına göre değerlendirmek şartıyla 6-8 hafta konservaltif tedavi önerilir.
- Yatak istirahati
- Medikal Tedavi (ağrı kesici ve kas gevşeticiler)
- En az 15 seans fizik tedavi
Ameliyat endikasyonları:
- Konservaltif tedaviye rağmen ağrısı geçmeyen hastalar (ilaç ve Fizik tedavi)
- İlerleyici nörolojik defisitler (uyuşukluk ve kas gücü kaybının ilerlemesi)
- Cauda equina sendromu denen bacaklarda ileri derece güçsüzlük ve idrar incontinansı (kaçırması)
- MR tetkiki sonucu fıtıklaşan disk meteryalinin kopup kanalın içine girmesi (serbest fragman)
- Düşük ayak (ilk 48 saat içinde ameliyat edilirse düzelme şansı yüksek)
Bel Ağrısında Öneriler
Bel Ağrısı Çeken Hastalara Öneriler
- Düzgün birduruş rahatsızlığınızı azaltır. Başınız dik, ayaklarınız karşıya bakar şekilde düzgün bir duruşla yürüyünüz.
-
Sert zeminde yapılan spor eklemlerinize binen yükü artırır. Günlük yaşantınızda ve spor yaparken yumuşak tabanlı, spor veya ortopedik ayakkabılar giyiniz.
-
Baş dik, omuzlar yukarı ve arkaya, göğüs öne kalkık, karın içeri çekik bacaklar gergin olarak ayakta durunuz.
-
Bel ve sırt ağrısı yakınması olan hastalar yüksek ve sert arkalığa sahip sandalyede oturmalıdırlar. Yumuşak ve alçak seviyeli yerlere oturmaktan kaçınınız. Sandalye veya koltukta belinizi yastıkla destekleyerek veya iyice yaslayarak dik oturunuz.
-
İş yerinde; ayaklarınızı bir basamak üzerine koyarak, belinizi sandalyeye yaslayarak ve masaya iyice yaklaşarak oturunuz. Masanın eğimli olması çalışma kolaylığı sağlayacağı gibi ağrı oluşumunu da engeller.
-
Masa başında, belinizi değil tüm vücudunuzu döndürerek hareket ediniz. Eşyaları masa üzerine uygun yerlere koyunuz, en sık kullandığınız eşyaları daha yakınınıza yerleştiriniz.
-
Yüksek yerlerdeki eşyaları, uzanmadan göz hizasına gelecek şekilde tabureye çıkıp gövdeye yakın olarak alınız ve taşıyınız.
-
Yan yatışta, üstteki veya alttaki bacağınızdan birini bükülü tutarak, iki bacak arasına, sırtüstü yatışta bacakların altına, yüzüstü yatışta ise karın altına yastık koyarak yatınız.
-
Yerden bir şey kaldırırken belinizi değil, kalça ve dizlerinizi kırıp çömeliniz, cismi gövdenize yakın tutunuz ve göğüsten yukarıya kaldırmayınız ve taşımayınız.
-
Uzun süreli ayakta duruşta, bir yere yaslanınız ve bir ayağınızı basamak üstüne koyup hafif bükünüz. Ayakta pozisyonunuzu sık sık değiştiriniz.
-
Sandalyede oturuşta, bacak bacak üstüne atabilirsiniz.
-
Ağır eşyaların yerini, kalça ve dizler hafif bükülü pozisyonda iterek ve yardım alarak değiştiriniz.
-
Sabahları ve uzun dinlenme dönemleri sonrasında eklemlerinize geçici sertlikler (katılıklar) gelişebilir. Bu tür sertlikler hareket ile 15-20 dakika içerisinde ortadan kalkar. Özellikle bu dönemde ani hareketlerden sakınınız.
-
Lavaboda el ve yüz yıkarken bel, kalça ve dizler hafif bükülü olarak lavaboya yaslayınız.
-
Abdest alırken, destek ve dengeyi sağlamak amacıyla lavaboya elinize koyunuz.
-
Arabada, ayaklarınızı pedallara, gövdenizi direksiyona yaklaştırınız. Görüş alanınızı genişleten aynalardan yararlanabilirsiniz. ‘’ uzun süre hareketsiz kalmaktan sakının ‘’
-
Uzun süreli hareketsizlik eklemleriniz ve kaslarınız için olumsuz etkiye neden olur. İş yerinde ve evde aynı pozisyonda sabit kalmayınız. Oturuyorsanız, iki saatte bir on dakika ayakta durunuz. Tersine, devamlı ayakta iseniz, iki saatte bir on dakika oturunuz veya yatınız.
-
Sert sandalyede otururken, dizler kalçalardan yukarı olmalıdır.
-
Ayağınızı normal anatomisini bozan topuksuz ya da yüksek topuklu ayakkabı giymeyiz. Topuk yüksekliği 3-5 cm ve yumuşak olmalıdır.
-
Yatağınızın altı iki santimetre kalınlıkta sert tahta olmalıdır. Minderiniz (şilte) yumuşak pamuklu, yünlü veya sünger olabilir. (Yüksekliği 20-25 cm kadar).
-
Sandalyenizin arkalığı sırtı ve beli desteklenmelidir.
-
Ağır kaldırmayınız. Ağırlıkları ikiye bölerek, her iki elde taşıyınız.
-
Ev işlerini yaparken ( süpürme, temizlik) tabureye oturunuz veya diz çökünüz Süpürgenin sapı uzun olmalıdır.
-
Aşırı kilo sırt ve belinize binen yükü arttırarak mevcut rahatsızlığınızın dahi da artmasına neden olur. Şişman iseniz ideal kilonuza geliniz.
-
Spor olarak jimnastik, sırtüstü yüzme bisiklet binme ve tempolu yürüyüşü tercih ediniz.
-
Spor ve egzersiz öncesi veya sonra ısınma ve soğumaya dikkat etmelisiniz.
-
Doktorunuzun size önerdiği egzersizleri düzenli olarak yapınız.
-
Doktorunuzun önerdiği tedavi planı dışına kendi kendinize veya başkalarının önerileri ile çıkmayınız. Başkasına iyi gele bir tedavi yöntem size iyi gelmeyebilir.
-
Seks yaşamınıza dikkat ediniz.
-
Ayakta iken veya yüksek tabureye oturarak duş /banyo yapabilirsiniz.
Fizyobel Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Tıp Merkezi
